Apakah Itu Pemilikan Benefisial di Malaysia?

Di Malaysia, konsep Pemilikan Benefisial (Beneficial Ownership atau BO) bukan lagi isu teknikal semata-mata; ia kini menjadi tunjang utama kepada ketelusan korporat, integriti anti pengubahan wang haram (AML) dan hubungan kepercayaan antara pihak berkepentingan. Dengan pindaan undang-undang berkuat kuasa pada 1 April 2024 dan pelaksanaan rangka kerja untuk Perkongsian Liabiliti Terhad (LLP) bermula 31 Januari 2025, semua organisasi kini diwajibkan untuk mengenal pasti siapakah pemilik atau pihak yang mengawal mereka secara muktamad dan melaporkannya dengan tepat.

Panduan ini merangkumkan undang-undang, garis masa penting dan langkah yang perlu diambil oleh syarikat yang beroperasi di Malaysia.

---

1. Apakah Maksud Pemilikan Benefisial Menurut Undang-Undang Malaysia?

Menurut Seksyen 60A yang dipinda dalam Akta Syarikat 2016 (CA 2016), pemilik benefisial (BO) ialah orang perseorangan yang secara muktamad memiliki atau mengawal sesuatu syarikat, atau yang melaksanakan kawalan berkesan terhadap syarikat tersebut.

Lebih penting lagi, pemilikan saham bukan satu-satunya ukuran. Seseorang individu boleh dianggap sebagai BO sekiranya:

• Memiliki (atau mengawal) 20% atau lebih saham terbitan atau hak mengundi, ATAU

• Memiliki kurang daripada 20% tetapi mempunyai pengaruh besar atau kuasa ke atas pengarah atau pengurusan syarikat.

Takrifan yang lebih luas ini menutup ruang penggunaan struktur proksi atau pemilikan melalui amanah rumit seperti yang biasa dilakukan sebelum ini.

---

2. Kenapa Pemilikan Benefisial Kini Lebih Penting?

Tiga sebab utama kenapa pematuhan BO tidak boleh diabaikan:

• Penguatkuasaan undang-undang: Kegagalan mematuhi peraturan boleh dikenakan denda sehingga RM20,000, denda tambahan harian, dan penalti maksimum RM50,000 dan/atau 3 tahun penjara (di bawah Seksyen 588).

• Ketelusan awam: Maklumat BO kini perlu dinyatakan dalam penyata tahunan syarikat (Seksyen 68(3) CA 2016), boleh dilihat oleh pelabur, bank dan rakan niaga.

• Pematuhan antarabangsa: Selaras dengan piawaian FATF dan OECD, memastikan syarikat Malaysia tidak mengalami masalah pematuhan di peringkat global.

---

3. Garis Masa Regulasi Sekilas Pandang

Tarikh	Peristiwa	Entiti Terlibat	Tanggungjawab
1 April 2024	Akta Syarikat (Pindaan) 2024 berkuat kuasa	Semua syarikat di bawah CA 2016	Daftarkan BO secara dalaman dan lapor melalui e-BOS
30 September 2024	Tarikh akhir kelonggaran pelaporan e-BOS pertama	Semua syarikat diperbadankan	Peluang terakhir sebelum tindakan dikenakan
31 Januari 2025	Rangka kerja LLP diaktifkan (Akta LLP Pindaan 2024)	Semua LLP	Mula kenal pasti dan daftarkan BO
30 April 2025	Tarikh akhir LLP lengkapkan pendaftaran BO dalaman	LLP	Rekod maklumat BO secara dalaman
31 Oktober 2025	Tarikh akhir LLP hantar maklumat BO melalui e-BOS-LLP	LLP	Serahan elektronik atau mohon lanjutan

---

4. Platform e-BOS: Tulang Belakang Digital Pematuhan

Mulai 1 April 2024, Electronic Beneficial Ownership System (e-BOS) yang dikendalikan oleh Suruhanjaya Syarikat Malaysia (SSM) ialah satu-satunya saluran rasmi untuk menghantar dan mengemas kini maklumat BO.

Ciri-ciri utama:

• Kelulusan automatik untuk penyerahan ringkas

• Modul pembetulan kesilapan

• Penyimpanan data selama 7 tahun dengan jejak audit

• Maklumat e-BOS mesti selaras dengan daftar dalaman BO untuk elak penalti ketidakpadanan

---

5. Langkah-Langkah Mengesan Pemilik Benefisial

1. Peta pokok saham – Jejaki semua pemegang saham langsung dan tidak langsung hingga kepada individu sebenar.

2. Ujian 20% – Kenalpasti individu yang memiliki 20% atau lebih saham atau hak mengundi.

3. Kawal bayangan – Lakukan temu bual dengan pengarah atau pengurusan untuk kesan kawalan sebenar.

4. Dokumentasi bukti – Simpan salinan pasport, IC dan perjanjian berkaitan dalam Daftar BO.

5. Jika terdapat kekurangan maklumat, keluarkan Notis Seksyen 60C kepada BO atau ahli yang disyaki. Kegagalan memberi maklum balas boleh menyebabkan penalti.

6. Hantar melalui e-BOS – Penghantaran pertama mesti dalam tempoh ditetapkan; perubahan maklumat perlu dikemaskini dalam 30 hari.

---

6. Organisasi Yang Dahulunya Dikecualikan

Garis panduan tahun 2020 mengecualikan syarikat tersenarai, syarikat berkaitan kerajaan dan entiti milik penuh kerajaan. Pengecualian ini kini tidak lagi terpakai.

Semua entiti mesti mendedahkan individu sebenar, dan jika tidak dapat ditentukan, seorang pegawai kanan pengurusan mesti didaftarkan sebagai pemegang tempat sementara.

---

7. Matriks Hukuman dan Penguatkuasaan

Kesalahan	Rujukan Undang-Undang	Denda Syarikat	Denda / Penjara Pegawai
Gagal menyimpan daftar BO	Seksyen 60B(6)	Sehingga RM20,000 + RM500/hari	Sama seperti syarikat
Gagal balas notis Seksyen 60C	Seksyen 60C(8)	Penalti am	Sehingga RM50,000 / 3 tahun penjara
Memberi maklumat BO palsu	Seksyen 593	—	Sehingga RM3 juta / 10 tahun penjara

---

8. LLP: Ketelusan Baharu untuk Struktur Lama

Pindaan Akta LLP 2024 memperkenalkan Seksyen 35A-III yang menyelaraskan kewajipan LLP dengan syarikat – dari segi definisi BO, daftar, kuasa notis, dan penalti – tetapi menyesuaikan garis masa mengikut aktiviti LLP.

Pegawai pematuhan LLP disaran:

• Jangan panik pada April: bina kerangka pengesanan BO sekarang.

• Gabungkan semakan BO dengan deklarasi tahunan (Seksyen 68 Akta LLP).

• Bersedia gunakan sistem e-BOS-LLP – mungkin akan ada ciri teknikal tersendiri, jadi hantar awal.

---

9. Syarikat Asing & Syarikat Tidak Aktif: Tiada Lagi Perlindungan

Seksyen baharu 573A mewajibkan syarikat asing yang menjalankan perniagaan di Malaysia untuk melaporkan maklumat BO mereka.

Syarikat dorman (tidak aktif) juga wajib menghantar maklumat BO – tiada pengecualian hanya kerana tiada aktiviti.

---

10. 5 Tindakan Amalan Terbaik

1. Gabungkan semakan BO dalam proses onboarding, pemindahan saham dan kenaikan modal.

2. Lantik individu bertanggungjawab terhadap pematuhan BO (biasanya setiausaha syarikat atau pegawai pematuhan).

3. Aktifkan peringatan kalendar untuk tarikh kemas kini 30 hari.

4. Simpan daftar di pejabat berdaftar atau maklumkan lokasi alternatif kepada SSM (Seksyen 60B(7)).

5. Jalankan audit simulasi untuk uji kesiapsiagaan dokumentasi dan prosedur dalaman.

Soalan Lazim (FAQ)

1. Adakah kami mesti mendedahkan amanah?
Adakah kami perlu mendedahkan maklumat tentang amanah?

2. Bagaimana pula dengan skim saham pekerja?
Adakah skim saham pekerja perlu didedahkan?

3. Bolehkah kami memadam data peribadi sensitif?
Bolehkah kami memadam atau menyunting data peribadi yang sensitif?

4. Berapa kerap kami mesti mengemas kini?
Berapa kerap maklumat perlu dikemas kini?